Abstrakt
Cel: Głównym celem niniejszego artykułu było wskazanie zasad podziału, oznakowania i klasyfikacji pojazdów pożarniczych wraz z wskazaniem różnych przykładów oznaczeń pojazdów używanych przez jednostki ochrony przeciwpożarowej ze szczególnym uwzględnieniem jednostek Państwowej Straży Pożarnej.
Wprowadzenie: W artykule omówiono klasyfikację, oznaczenia oraz podział pojazdów pożarniczych wykorzystywanych w działaniach prowadzonych przez jednostki ochrony przeciwpożarowej. Podstawę merytoryczną i formalną do napisania artykułu stanowiło wydanie normy PN-EN 1846-1:2011 Samochody Pożarnicze – Podział i oznaczenie. Nowe wydanie normy w stosunku do PN-EN 1846-1:2000 wprowadziło istotną zmianę z punktu widzenia klasyfikacji pojazdu pod względem maksymalnej masy rzeczywistej (MMR). Dotychczas pojazdy o maksymalnej masie rzeczywistej do 14 ton były klasyfikowane do klasy średniej. Obecnie pojazdy do 16 ton (MMR) są zaliczane do klasy średniej. Przedstawiono również ogólne definicje pojazdów używanych przez służby Straży Pożarnej takich jak: pojazd pożarniczy, samochód pożarniczy, przyczepa, amfibia, samochód ratowniczo-gaśniczy, samochód ratowniczo-gaśniczy specjalny, samochód z drabiną mechaniczną, samochód z podnośnikiem hydraulicznym, samochód ratownictwa technicznego, samochód ratownictwa medycznego, samochód ratownictwa chemicznego, samochód dowodzenia i łączności, samochód do przewozu personelu, samochód zaopatrzeniowy, samochód ratownictwa wysokościowego, samochód ratownictwa wodnego, samochód wsparcia medycznego, samochody lotniskowe z uwzględnieniem klasy pojazdów jako lekkie, średnie i ciężkie w świetle wymagań ww. normy z 2011 roku. W artykule zostały również wymienione inne specjalne pojazdy pożarnicze, takie jak: samochody ratownictwa ekologicznego, samochody poszukiwawczo-ratownicze, samochody żurawie, samochody operacyjne, samochody wężowe, samochody oświetleniowe, samochody ze sprzętem ochrony dróg oddechowych, nośniki kontenerowe, samochody kwatermistrzowskie i samochodów cystern na środki gaśnicze. Spośród najczęściej stosowanych przyczep współpracujących z pojazdami wymieniono: przyczepy/naczepy cysterny na środki gaśnicze, przyczepy gaśnicze, przyczepy dekontaminacyjne, przyczepy z zaporami przeciwolejowymi, przyczepy z separatorem przeciwolejowym, przyczepy oświetleniowe, przyczepy wężowe, przyczepy z zespołem pompowym, przyczepy z zespołem prądotwórczym lub agregatem prądotwórczym. Zwrócono również uwagę na najczęściej wykorzystywane kontenery współpracujące z nośnikami kontenerowymi takie jak: kontenery gaśnicze, kontenery dowodzenia i łączności, kontenery wężowe, kontenery ratownictwa medycznego, kontenery ratownictwa ekologicznego i biologicznego, kontenery pompowe, kontenery przeciwpowodziowe, kontenery ze sprzętem ochrony dróg oddechowych, kontenery ze sprzętem oświetleniowym oraz kontenery kwatermistrzowskie. Właściwe i należyte oznaczanie pojazdów pożarniczych ma ogromny wpływ na prowadzone przez jednostki straży pożarnych zakupy, co również ma odzwierciedlenie w prowadzonych przez CNBOP-PIB procesach dopuszczenia dla pojazdów pożarniczych, przyczep oraz naczep z zamontowanym sprzętem specjalistycznym i kontenerów wymiennych wymienionych w załączniku do rozporządzenia MSWiA z dnia 27 kwietnia 2010 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania (Dz. U. nr 85, poz. 553). Zwrócono również uwagę na wyposażenie pojazdów zgodnie ze standaryzacją Komendy Głównej PSP jako formę ujednolicenia wyposażenia jednostek PSP w Polsce pod względem wykonywanych działań ratowniczo-gaśniczych. W jednostkach organizacyjnych PSP wprowadzono system standaryzacji wyposażenia pojazdów pożarniczych i innych środków transportu. Celem tego systemu jest ujednolicenie przede wszystkim typów samochodów pożarniczych i ich minimalnego wymaganego wyposażenia. System ten dotyczy również innych środków transportu takich jak np. przyczepy i naczepy, kontenery ze sprzętem specjalnym, jednostki pływające, itp. W wytycznych zostały zawarte ogólne zasady całego systemu standaryzacji, zasady tworzenia nowych standardów wyposażenia lub nowelizacji istniejących, jak również zasady służbowego stosowania standardów przez jednostki organizacyjne PSP. Standaryzacja wyposażenia została skonstruowana jako system otwarty, tzn. możliwe jest dodawanie nowych standardów wyposażenia jako kolejnych załączników do wytycznych. Nowe standardy wyposażenia będą opracowywane pod nadzorem Biura Logistyki KG PSP w uzgodnieniu z Krajowym Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności (KCKRiOL) oraz CNBOP-PIB.
Wnioski: Wskazany w artykule podział, oznaczenie i klasyfikacja pojazdów pożarniczych są zagadnieniem bardzo złożonym, lecz jednocześnie bardzo precyzyjnie zdefiniowanym. Przy doborze i klasyfikacji pojazdu należy zwracać szczególną uwagę na występujące przy oznaczeniach symbole literowe i cyfrowe, gdyż najmniejsza zmiana nazewnictwa może przyczynić się do wyrażenia gotowości zakupu innego pojazdu niż użytkownik planuje.
Znaczenie dla praktyki: Opisana w artykule klasyfikacja pojazdów pożarniczych oraz sprzętu pokrewnego w znaczny sposób ułatwia użytkownikom należyte zdefiniowanie własnych potrzeb w zakresie doboru sprzętu i wyposażenia. Informacje zawarte w artykule mogą okazać się pomocne przy opracowywaniu specyfikacji przetargowych oraz przy prowadzeniu wystandaryzowanej formy ewidencji posiadanego wyposażenia.
Słowa kluczowe: pojazd, pojazd pożarniczy, oznaczenie, podział pojazd samochodowy, samochód, samochód pożarniczy, klasyfikacja, samochody ratownictwa chemicznego