Abstrakt
Cel: Przedstawienie pojęcia badań ewaluacyjnych. Autorki skupiają się na wykorzystaniu ewaluacji w zarządzaniu, gdzie służy ona podniesieniu efektywności i utylitarności wdrażanych działań. Artykuł przedstawia wzrost zainteresowania badaniami ewaluacyjnymi i zwiększoną częstotliwość ich użycia jako wynik intensywnej praktyki w zakresie wdrażania programów, projektów i innych pomniejszych interwencji w zakresie zarządzania organizacjami. Autorki pragną skłonić odbiorcę do wnikliwszego zapoznania się z pojęciem i wprowadzenia go do praktyki organizacji.
Wprowadzenie: W niniejszym artykule pokrótce scharakteryzowano pojęcie badań ewaluacyjnych, jego etymologię oraz specyfikę na tle wyrażeń takich jak „kontrola”, „audyt” czy „monitoring”. Przedstawiono historię ewaluacji – jej genezę. Autorki wyszczególniły podstawowe kryteria ewaluacyjne, a także starały się przybliżyć czytelnikowi, w świetle wcześniejszych informacji, najczęściej używane typologie badań ewaluacyjnych. Artykuł ukazuje badania ewaluacyjne jako szczególny typ działań nastawionych na usprawnienie zarządzania. Ich wyjątkowość polega na wieloaspektowości – podejściu do badań nie tylko od strony badanego zjawiska, procesu, ale także na wykorzystaniu kontekstu i silnego sprzężenia na linii działanie – poddani działaniu. W tym kontekście ewaluacja jawi się jako bardzo demokratyczna i egalitarna metoda badawcza, co silnie wpływa na jej użyteczność w praktyce.
Wnioski: Od wielu dekad ewaluacja jest użyteczną i przynoszącą wymierne skutki dla procesu efektywnego zarządzania formą praktycznego wykorzystania dorobku nauk społecznych. Badania ewaluacyjne, z uwagi na traktowanie jako ich istoty nie tyle samego działania, co jego silnej korelacji z bezpośrednimi odbiorcami i otoczeniem społecznym, są szczególnym przykładem metody służącej poprawie jakości zarządzania. Ewaluacja jest więc ciekawą propozycją dla praktyków silnie nastawionych na usprawnienie organizacji.
Znaczenie dla praktyki: Przedstawienie badań ewaluacyjnych jako możliwości działania w obszarze zarządzania. Zapoznanie czytelnika z podstawową wiedzą w zakresie ewaluacji, jej podstawowych kryteriów i typów oraz kontekstów ich wykorzystania. Dzięki praktycznemu użyciu badań ewaluacyjnych możliwe będzie zwiększenie efektywności procesów zarządzania zarówno od strony merytorycznej, jak i administracyjnej.
Słowa kluczowe: badania ewaluacyjne, ewaluacja, zarządzanie, efektywność, nauki społeczne, ocena, kryteria, interwencja, projekt, Unia Europejska
Typ artykułu: artykuł przeglądowy