Abstrakt
Cel: Identyfikacja zagrożeń związanych z następstwami kolizji statków powietrznych z ptakami oraz przedstawienie konsekwencji wypadków w wymiarze społecznym i finansowym.
Wprowadzenie: Zderzenia środków transportu powietrznego z małymi obiektami stanowią poważny problem dotyczący bezpieczeństwa pasażerów, ładunków i urządzeń technicznych. Wśród tego typu zdarzeń dominują zajścia z udziałem ptaków. W artykule przedstawiono zagrożenia, jakie w lotnictwie stwarzają kolizje statków powietrznych z ptakami oraz innymi obiektami, które przypadkowo mogą zostać uderzone przez szybko poruszający się samolot znajdujący się w powietrzu lub na pasie startowym.
Metodologia: Zjawisko znane jako Foreign Object Damage przedstawiono w ujęciu historycznym ze szczególnym podkreśleniem trendów i tendencji kształtujących się we współczesnych realiach technicznych, przyrodniczych i organizacyjnych. W prezentowanej pracy przeprowadzono analizę przyczyn zwiększających prawdopodobieństwo zdarzeń zakończonych uderzeniem ptaka w elementy struktury statku powietrznego. Omówiono zagadnienia o dużym ryzyku wypadkowym związane ze wzrostem natężenia ruchu lotniczego i przystosowaniem ptaków do warunków środowiskowych panujących wokół lotnisk. Przedstawiono informacje dotyczące liczby kolizji oraz ich związku ze zidentyfikowanymi przyczynami. Analizę przeprowadzono dla danych dotyczących lotnictwa cywilnego oraz lotnictwa wojskowego ze szczególnym uwzględnieniem informacji pochodzących z USA i Wielkiej Brytanii. Przedstawiono metody ograniczania ryzyka wystąpienia kolizji statku powietrznego z ptakiem. Omówiono skuteczność i efektywność ekonomiczną działań podejmowanych w celu zarządzania środowiskiem naturalnym na terenach lotnisk. Podkreślono rolę, jaką w ograniczaniu ryzyka pełnią międzynarodowe przepisy definiujące minimalne normy, wymagania i procedury regulujące zasady projektowania, produkcji, obsługi technicznej, użytkowania sprzętu lotniczego oraz licencjonowania personelu.
Wnioski: Kolizje statków powietrznych z ptakami są problemem globalnym i dotyczą wszystkich podmiotów związanych z lotnictwem. Sformułowano tezę, że największy potencjał w długofalowych działaniach zmierzających do zmniejszenia zagrożenia wynikającego z kolizji statku powietrznego z ptakiem tkwi w rozwoju bezpiecznych konstrukcji płatowców i silników rozpraszających oraz pochłaniających energię uderzenia oraz wspomagających podejmowanie decyzji przez personel naziemny i załogi statków powietrznych naziemnych i pokładowych systemów umożliwiających monitoring i predykcję ptasich zachowań.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo lotów, samoloty, koszty, ptaki, zderzenia
Typ artykułu: artykuł przeglądowy