Abstrakt
Cel: Wskazanie rozwiązań zwiększających efektywność środków ochrony przeciw bezpośredniemu uderzeniu pioruna z uwzględnieniem negatywnych doświadczeń z eksploatacji obiektów gospodarczych związanych z oddziaływaniem na nie zjawisk burzowych.
Wprowadzenie: W Republice Białorusi co roku dochodzi do pożarów spowodowanych uderzeniem piorunów. W wyniku tych pożarów zniszczeniu ulegają budynki produkcyjne oraz budynki i obiekty użyteczności publicznej, magazyny paszy objętościowej i lnu, giną zwierzęta, w tym ptaki. W latach 2001-2013 na terytorium Białorusi doszło do 46 pożarów w budynkach i obiektach sektora przemysłowo- rolnego, 43 z nich wskutek bezpośredniego uderzenia pioruna, a 3 od jego wtórnego oddziaływania. Największy odsetek stanowią pożary powstałe wskutek bezpośredniego uderzenia pioruna. Podstawowymi metodami ochrony obiektów od tego rodzaju zagrożenia są piorunochrony [1–2]. W czasie eksploatacji piorunochronów, z uwagi na oddziaływanie czynników zewnętrznych, ich właściwości ochronne mogą ulec zmianom. Odchylenia piorunochronów mogą powodować zawężenie strefy objętej ochroną, wpływając w ten sposób na bezpieczeństwo budynku lub obiektu w momencie uderzenia piorunu.
Metodologia: Aby zbadać wpływ zmian właściwości piorunochronów na bezpieczeństwo budynków i obiektów, przeprowadzone zostały badania, których podstawą była analiza danych statystycznych na temat pożarów powstałych wskutek uderzenia pioruna oraz obserwacje zmian właściwości piorunochronów. Na podstawie przeprowadzonych biernych eksperymentów opracowany został model matematyczny do prognozowania odporności budynków lub obiektów na pożary powstałe w wyniku zjawisk burzowych oraz model matematyczny skutecznej pracy piorunochronu. Zaproponowano rozwiązanie techniczne budowy piorunochronu, który zapewniłby ochronę obiektu przed bezpośrednim uderzeniem piorunu. Przeprowadzono obserwacje piorunochronu, w tym rejestrację jego odchyleń od osi ochrony.
Wyniki: Uzasadniono dobór optymalnych parametrów technicznych dla urządzenia zabezpieczającego przed bezpośrednim uderzeniem pioruna, na podstawie których opracowano model eksperymentalny piorunochronu. Określono wartości graniczne dla zmian właściwości piorunochronu w celu opracowania zmian metodologii określania zasięgu ochrony piorunochronów, wprowadzenia odpowiednich poprawek w wymaganiach norm przeciwpożarowych i standaryzacji na Białorusi.
Znaczenie dla praktyki: Stosowanie w obiektach gospodarczych: opracowanie rozwiązania technicznego w zakresie ochrony odgromowej, zapewniającego stabilną i trwałą ochronę, wyeliminowanie problemu zmniejszenia zasięgu ochrony piorunochronu.
Słowa kluczowe: piorun, ochrona odgromowa, piorunochron, pożar, obiekt sektora przemysłowo-rolnego
Typ artykułu: artykuł przeglądowy