Abstrakt
Cel: Celem badań było poznanie środowiskowych aspektów wpływu 4 gatunków wolno żyjących ssaków na operacje lotnicze realizowane na polskich lotniskach cywilnych.
Metodologia: Nieprzetworzone dane z protokołów Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych wykorzystano do określenia wpływu ssaków na operacje lotnicze na 7 cywilnych lotniskach w Polsce. Analizowano 117 przypadków zakłócenia operacji lotniczych przez: sarny, jelenie, zające szaraki, lisy oraz dziki na lotniskach cywilnych w latach 2006-2009. Analiz dokonywano w kontekście dobowym oraz w kontekście miesięcznym.
Wyniki: Sarny i zające były gatunkami które z największą frekwencją zakłócały operacje lotnicze. Pośród analizowanych operacji, zwierzęta zakłócały najczęściej lądowania. Najwięcej operacji lotniczych zostało zakłóconych zimą (34,2%), szczególnie w styczniu. Najmniej takich przypadków zanotowano jesienią (12,5%). Sarny i lisy zakłócały operacje lotnicze najczęściej zimą, gdy w przypadku zajęcy miało to miejsce najczęściej wiosną, szczególnie w kwietniu. Zakłócenia ze strony stad saren były częstsze w okresie jesienno-zimowym w porównaniu z okresem wiosenno-letnim. Gatunkami najczęściej zderzającymi się z samolotami były: sarny i zające. Do największej liczby kolizji ze zwierzętami doszło wiosną w okresie (marzec-maj). Jednakże zimą dochodziło najczęściej do najbardziej niebezpiecznych dla samolotów kolizji z sarnami. Większość (66,7%) analizowanych kolizji ze zwierzętami miała miejsce podczas lądowań. Poza zagrożeniami zidentyfikowano także korzyści z obecności lisów na lotniskach, z uwagi na ich interakcje z ptakami. Przyczyną wzrostu zagrożenia dla operacji realizowanych na lotniskach stanowią także nieusunięte ciała ssaków na drogach startowych, ponieważ zwabiają zwierzęta zjadające padlinę. W tym kontekście duże znaczenie ma usuwanie padliny z dróg startowych w ramach procedury FOD.
Wnioski: Badania wykazały, że w przeciwieństwie do ptaków, największe zagrożenie ze strony ssaków odnotowywane jest w okresie zimowym. Ssaki zakłócały częściej operacje lądowania w porównaniu z operacjami startu. Praca wskazuje na błędy oraz trudności, jakie napotkano podczas prób ograniczania odziaływania ssaków na operacje wykonywane w portach lotniczych.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo lotów, kolizja z udziałem zwierząt, lotnisko, zarządzanie ryzykiem
Typ artykułu: studium przypadku