Abstrakt
Cel: Pole magnetostatyczne (PMS) może być przyczyną przemieszczania się obiektów metalowych (ferromagnetycznych), które stanowi duże zagrożenie dla infrastruktury technicznej i ludzi znajdujących się w otoczeniu silnego źródła takiego pola. Takie zagrożenie wywołane przemieszczaniem się przedmiotów ferromagnetycznych w polu magnetostatycznym (PMS) potocznie określane jest jako zagrożenie balistyczne lub zagrożenie latającymi przedmiotami. Celem prezentowanych badań była analiza warunków możliwego wystąpienia elektromagnetycznych zagrożeń balistycznych podczas prowadzenia przez strażaków zróżnicowanych działań operacyjnych (ratowniczych, gaśniczych, rozpoznawczo-kontrolnych lub ewakuacji ćwiczebnych), a także określenie podatności indywidualnego wyposażenia strażaków oraz sprzętu ratowniczego na oddziaływanie PMS.
Projekt i metody: Podatność na PMS sprawdzono w badaniach zarówno indywidualnego wyposażenia strażaków, jak i sprzętu ratowniczego wykorzystywanego przez strażaków, stanowiącego wyposażenie pojazdu gaśniczego. Wyposażenie do badań wybrano na podstawie wizyt studyjnych w jednostkach ratowniczo-gaśniczych oraz wywiadów przeprowadzanych ze strażakami, analizy wymagań przepisów prawnych dotyczących funkcjonowania PSP, a także ogólnodostępnych materiałów szkoleniowych. Dla indywidualnego wyposażenia strażackiego oraz sprzętu ratowniczego, będącego na wyposażeniu wozu strażackiego, przeprowadzono doświadczalne badania podatności na oddziaływanie PMS wykonane z zastosowaniem magnesu ferrytowego charakteryzującego się minimalną wartością indukcji magnetycznej remanencji 0,37 T. Badania obejmowały obserwację położenia magnesu, zlokalizowanego swobodnie w odległości 5–10 cm od badanych elementów wyposażenia strażaka
Wyniki: Stwierdzono, że wyposażenie strażackie, charakteryzuje się niewielką podatnością na oddziaływanie PMS. Odmienna sytuacja jest w przypadku elementów sprzętu ratowniczego. Zagrożenia balistyczne mogą mieć miejsce szczególnie w otoczeniu silnych źródeł PMS, takich jak medyczne skanery i laboratoryjne spektrometry rezonansu magnetycznego oraz chwytaki lub separatory magnetyczne, i powodować np. uszkodzenia sprzętu, uszkodzenie ciała, a nawet utratę życia. Funkcjonariusze straży pożarnej prowadzący działania operacyjne w bliskim otoczeniu skanerów i spektrometrów rezonansu magnetycznego mogą być narażeni na tego typu niebezpieczeństwa (najczęściej w placówkach medycznych i naukowych) z uwagi na specjalne procedury dezaktywacji magnesów i natychmiastowego przerwania generacji silnego PMS.
Wnioski: Rozporządzenie MSWiA dotyczące BHP w czasie pełnienia służby nie określa wymagań na wypadek prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych w narażeniu na silne PMS. Rozpoznanie, oznakowanie i eliminacja takich zagrożeń powinny być omawiane w ramach szkoleń i ćwiczeń dla strażaków.
Słowa kluczowe: pole magnetostatyczne, zagrożenia balistyczne, pośrednie zagrożenia elektromagnetyczne
Typ artykułu: oryginalny artykuł naukowy