Abstrakt
Cel: Sformułowanie definicji bezpieczeństwa w ujęciu psychologii i socjologii humanistycznej.
Wprowadzenie: Socjologia i psychologia humanistyczna to nurty stojące w opozycji do pozytywizmu w nauce, głoszące, iż nauki o człowieku są zasadniczo inne niż nauki przyrodnicze i wymagają odmiennych metod badań. Stawiają one w centrum badań konkretnego człowieka, nie jako przedmiot, ale podmiot świadomy swoich działań i interakcji społecznych. Główne postulaty socjologii humanistycznej to: antynaturalizm, interakcjonizm, podmiotowość interakcji społecznych oraz poszukiwanie i rozumienie przyczyn działania obiektu badań. Podobnie psychologia humanistyczna traktuje człowieka jako podmiot badający rzeczywistość, obserwujący, przewidujący, planujący, wnioskujący oraz wykorzystujący posiadaną wiedzę do kreowania rzeczywistości i przystosowywania się do niej. W artykule dokonano leksykalnej analizy bezpieczeństwa oraz opisano i uzasadniono przyjętą postawę metodyczną. Na tej bazie sformułowano definicję bezpieczeństwa. Na jej podstawie, w dalszej części artykułu, zwrócono uwagę na problematykę subiektywności poczucia bezpieczeństwa kształtowanego przez analizę docierających do podmiotu poznającego informacji w oparciu o własne doświadczenie, światopogląd oraz umiejętności badawcze. Tak kształtowane poczucie bezpieczeństwa jest bardzo podatne na manipulację medialną. Następnie w drodze rozważań dedukcyjnych sformułowano wnioski dotyczące uwarunkowań kształtowania bezpieczeństwa szeroko rozumianej organizacji (społeczność, państwo, przedsiębiorstwo). W ostatniej zaś części określono sposób oceny poziomu bezpieczeństwa w wymiarze personalnym i organizacyjnym.
Metodologia: Definicję bezpieczeństwa oraz wnioski z niej płynące, w aspekcie kształtowania bezpieczeństwa personalnego i organizacyjnego wyprowadzono na drodze rozważań dedukcyjnych. W badaniach przyjęto teoretyczno-metodyczną postawę badawczą płynącą z nurtu humanistycznego socjologii i psychologii.
Wnioski: Personalne poczucie bezpieczeństwa zależy od doświadczenia życiowego, światopoglądu oraz umiejętności badawczych konkretnej osoby – zdolność krytycznego myślenia postulowana przez Immanuela Kanta. Bezpieczeństwo organizacyjne może być definiowane w trzech kontekstach, dlatego też przy posługiwaniu się tym pojęciem należy określić kontekst jego definiowania.
Słowa kluczowe: definicja bezpieczeństwa, bezpieczeństwo personalne, bezpieczeństwo organizacyjne
Typ artykułu: artykuł przeglądowy