Abstrakt
Cel: Obowiązujące zasady dotyczące udzielania pomocy poszkodowanym skłoniły autorów artykułu do postawienia tezy o konieczności rozszerzenia zakresu czynności ratowniczych wykonywanych przez ratowników, a więc osoby, które ukończyły kurs kwalifikowanej pomocy (KPP). Jest to o tyle istotne, że stale przybywa sytuacji, w której pomoc jest udzielana przez osoby niemające wykształcenia medycznego.
Wprowadzenie: Przeanalizowawszy aktualne piśmiennictwo, akty prawne i procedury, autorzy dostrzegli w nich niekonsekwencje. W niektórych przypadkach dopuszczono szerszy zakres pomocy realizowanej przez laików tzw. pierwszej pomocy niż pomocy udzielanej przez szkolonych na kursach KPP ratowników. W opinii autorów potrzebne jest uporządkowania tej sytuacji.
Wyniki: W Wytycznych resuscytacji 2015 Europejskiej Rady Resuscytacji po raz pierwszy znalazł się rozdział dotyczący pierwszej pomocy. Przedstawione w nim zagadnienia zostały oparte na badaniach naukowych, a więc zaproponowane postępowanie jest bardzo wiarygodne. Badania w tym obszarze nie są łatwe i mogą być obarczone pewnym błędem, jednak wynikające z nich informacje nie mogą pozostać poza obszarem KPP. W zakresie pierwszej pomocy znalazły się zalecenia dotyczące stosowania opatrunków hemostatycznych oraz podawania aspiryny, adrenaliny i innych leków. W obszarze kwalifikowanej pierwszej pomocy nie ma procedur obejmujących takie działanie. Takie zalecenia w pierwszej pomocy były proponowane kilkanaście lat temu, ale dopiero teraz znalazły się w oficjalnych wytycznych dotyczących przede wszystkim resuscytacji na różnych poziomach kwalifikacji. Wytyczne z zakresu resuscytacji coraz obszerniej omawiają kwestię postępowania z poszkodowanymi, u których może dojść do zatrzymania krążenia w tzw. sytuacjach szczególnych (urazy, zatrucia, tonięcie i wiele innych). Dla przykładu w przypadku np. wstrząsu anafilaktycznego osoba działająca w ramach pierwszej pomocy może bardziej wykorzystać współcześnie dostępne środki niż ratownik działający w ramach KPP. Obecnie dla większości ratowników nie jest oczywiste, że mają wykonać iniekcję leku, który ma pacjent.
Znaczenie dla praktyki: Konieczne są zmiany w programach kursów KPP. Ratownicy po takich kursach działają dziś w licznych instytucjach związanych z ratownictwem, takich jak: straże pożarne, ochotnicze pogotowia ratunkowe, Wojsko Polskie, Policja oraz instytucje oparte na wolontariacie medycznym. W celu usunięcia niespójności pomiędzy pierwszą pomocą a kwalifikowaną pierwszą pomocą konieczne jest dokonanie zmian w odpowiednich zapisach prawnych i procedurach ratowniczych dotyczących KPP, zakresu posiadanego sprzętu, co będzie kolejnym krokiem do zwiększenia umiejętności i skuteczność ratowników KPP.
Słowa kluczowe: ratownictwo, pierwsza pomoc, kwalifikowana pierwsza pomoc
Typ artykułu: artykuł przeglądowy