Abstrakt
Cel: Celem artykułu jest wprowadzenie do języka nauk o bezpieczeństwie pojęcia rezyliencji, a także przedstawienie autorskiej metodyki opracowania mapy zagrożeń w Polsce, jej weryfikacji za pomocą wyników badań sondażowych oraz propozycji projektowania procesu budowania odporności społeczności w oparciu o kulturę zaufania jako składową kapitału społecznego. Jak wiadomo, objaśnianie bezpieczeństwa jako stanu bez zagrożeń jest podejściem błędnym, niemającym odzwierciedlenia w realnym otoczeniu. Zagrożenia towarzyszą ludziom od zawsze. Możemy jedynie podjąć próbę przygotowania się do nich, czynić wysiłki w celu minimalizacji strat oraz odbudowywać dotknięte nimi obiekty – ludzi, wspólnoty, środowisko.
Metodologia: Pierwszym etapem prac było zdefiniowanie katalogu zagrożeń. Kolejny krok polegał na zidentyfikowaniu zagrożeń złożonego środowiska społecznego. W tym celu przeprowadzono analizę dostępnych, mierzalnych danych zgromadzonych przez właściwe instytucje. Wykorzystano w niej autorską metodę obliczeniową o charakterze ilościowym. W ramach badań społeczności przeanalizowano wyniki sondażu. Artykuł dopełnia teoretyczne ujęcie kultury zaufania wraz z wyjaśnieniem pojęcia kapitału społecznego, które stanowi wprowadzenie do rozważań w kontekście budowania odporności.
Wyniki: W toku wnioskowania wygenerowano dwie grupy województw – bezpieczne oraz niebezpieczne. Wyniki badań ankietowych były podłożem do analiz wybranych obszarów pod względem różnic w postrzeganiu bezpieczeństwa.
Wnioski: W województwach, w których dostępne dane statystyczne wskazują na wysoki poziom zagrożeń, określonych jako niebezpieczne, deklarowane poczucie bezpieczeństwa jest niższe. Zaobserwowane różnice są niewielkie, ale w skali całego badania znaczące. Wyniki analizy statystycznej są zbieżne z rezultatami badań prowadzonych przez GUS oraz przedstawionymi w Diagnozie Społecznej. Nie podważono konieczności podejmowania działań mających wpływ na minimalizację ryzyka wystąpienia zagrożeń, jednakże podkreślono istotność informowania społeczeństwa o zagrożeniach. Wykorzystując zaproponowaną, łatwą do weryfikacji metodykę wraz z działaniami namnażającymi kapitał społeczny, powstaje synergia będąca silnym budulcem odporności społecznej.
Słowa kluczowe: mapy zagrożeń, bezpieczeństwo, zaufanie, kultura zaufania, kapitał społeczny, odporność
Typ artykułu: oryginalny artykuł naukowy