Abstrakt
Cel: Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie najważniejszych aspektów dotyczących warunków ewakuacji osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności – począwszy od problemów z poruszaniem się, na ograniczeniu percepcji w sytuacji wystąpienia zagrożenia skończywszy – oraz wskazanie najważniejszych wyzwań zarówno na płaszczyźnie regulacji prawnych, jak i warunków organizacyjnych oraz technologicznych dla zapewnienia skutecznej ewakuacji osób niepełnosprawnych.
Wprowadzenie: Osoby niepełnosprawne to grupa wymagająca szczególnego uwzględnienia w przypadku planowania ewakuacji z obiektów użyteczności publicznej, ponieważ wiele z tych osób – w zależności od rodzaju i stopnia posiadanej dysfunkcji – nie będzie w stanie samodzielnie ewakuować się ze strefy zagrożenia. Przeprowadzona w 2019 roku kontrola Delegatury Najwyższej Izby Kontroli w Poznaniu potwierdziła konieczność dostosowania obowiązujących regulacji prawnych w tym zakresie (w praktyce instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, planów ewakuacji, przeszkolenia personelu oraz wyposażenia obiektów w adekwatny sprzęt wspomagający ewakuację osób z niepełnosprawnością) [1]. Poza aspektami prawnymi i technologicznymi, bardzo istotny czynnik skutecznej ewakuacji osób niepełnosprawnych stanowią przyjęte w danym obiekcie rozwiązania organizacyjne, które powinny uwzględniać indywidualną specyfikę (kubatura) oraz funkcje danego obiektu.
Metodologia: W ramach procesu badawczego wykorzystano badania teoretyczne, takie jak: analiza literatury i dokumentów prawnych, synteza, uogólnianie, wnioskowanie, porównanie oraz analogia. Podczas badań dokonano analizy źródeł krajowych oraz zagranicznych (ze Stanów Zjednoczonych Ameryki i Wielkiej Brytanii). Przy doborze poszczególnych państw kierowano się poziomem rozwoju przyjętych w tych państwach rozwiązań dedykowanych wsparciu ewakuacji osób niepełnosprawnych w sytuacji zagrożenia dla ich życia lub zdrowia, a także dostępnością źródeł danych.
Wnioski: Zaprezentowana analiza warunków ewakuacji osób z niepełnosprawnością z obiektów użyteczności publicznej pokazuje wyzwania, jakie w tym obszarze stoją zarówno przed legislatorem, jak i zarządcami obiektów w kraju, a także przed służbami ratowniczymi. Te ostatnie – podobnie jak osoby niepełnosprawne – są systemowym beneficjentem pożądanych zmian w obszarze przepisów prawa oraz taktyki prowadzonych działań ratowniczych, już od momentu alarmowania o zdarzeniu w obiekcie, w którym przebywają osoby niezdolne do samodzielnej ewakuacji. Wprowadzenie do powszechnego zastosowania dobrych praktyk, sprawdzonych w innych państwach, powinno w wyraźny sposób usprawnić działania ratownicze. Spodziewanym efektem będzie skrócenie czasu dotarcia z pomocą do wszystkich osób niezdolnych do samodzielnej ewakuacji w sytuacji zagrożenia – bez względu zarówno na ich liczbę, jak i na rodzaj i specyfikę obiektu użyteczności publicznej, w którym doszło do sytuacji zagrażającej życiu lub zdrowiu.
Słowa kluczowe: ewakuacja osób niepełnosprawnych, obiekty użyteczności publicznej, inteligentne budownictwo, modelownie i symulacje komputerowe, indywidualny plan ewakuacji
Typ artykułu: artykuł przeglądowy