Abstrakt
Cel: Ewakuacja jest szerokim pojęciem obejmującym wiele form przemieszczania w przypadku zagrożenia. Definicje ewakuacji są odmienne w wielu normach oraz publikacjach z zakresu inżynierii bezpieczeństwa pożarowego. Wprowadzenie ujednoliconej wersji definicji umożliwi precyzyjne opisanie tego procesu. Występująca w literaturze przedmiotu różnorodność jej form i rodzajów wymaga wprowadzenia odpowiedniej klasyfikacji. Pozwoli to na systematyzowanie różnorodnych form ewakuacji oraz prowadzenie bardziej precyzyjnych badań poszczególnych rodzajów procesu ewakuacji.
Wprowadzenie: Proces ewakuacji uwzględnia możliwość przemieszczania nie tylko ludzi, ale także zwierząt i mienia z miejsca zagrożenia do miejsca aktualnie bezpiecznego. Jest to proces, który nie zawsze przebiega w sposób zorganizowany czy uporządkowany, a jego efektem jest opuszczenie miejsca zagrożenia przez wszystkie osoby. Złożoność procesu ewakuacji pozwala na dokonanie jej podziału ze względu na różnorodne formy, sposoby jej prowadzenia, czy obiekty podlegające ewakuacji. W literaturze przedmiotu ukształtowało się wiele określeń różnych form prowadzenia ewakuacji, tj. ewakuacja powszechna, fazowa, zorganizowana, samoewakuacja, samodzielna, ratownicza, pierwotna, stopniowa, selektywna, sekwencyjna, pełna, prewencyjna, częściowa, udana, całkowita, pomyślna, wtórna, pierwotna, interwencyjna, zarządzana, kierowana, niezarządzana, I stopnia, II stopnia, III stopnia, itp.
Metodologia: Autorzy dokonali przeglądu dostępnych definicji pojęcia ewakuacji oraz zaproponowali nową definicję pozwalającą na opisanie procesu w sposób bardziej ogólny. Ponadto autorzy przeprowadzili przegląd form ewakuacji oraz jej klasyfikacji występujących w publikacjach naukowych o zasięgu krajowym. W wyniku szczegółowej analizy dokonano wstępnej klasyfikacji poszczególnych określeń procesu ewakuacji.
Wnioski: Pojęcie ewakuacji ma znacznie szersze znaczenie niż określają to obecnie obowiązujące definicje tego procesu. Z dokonanej analizy wynika, że ewakuację należy definiować jako proces przemieszczania ludzi, zwierząt lub mienia z miejsca zagrożenia do miejsca aktualnie bezpiecznego. Na potrzeby niniejszego artykułu zidentyfikowano łącznie ponad 25 określeń procesu ewakuacji, które zostały sklasyfikowane według 12 kategorii. Postęp w wielu dziedzinach, tj. budownictwo, rozwój transportu i infrastruktury miast oraz występowanie publicznych manifestacji/imprez wpływa na potrzebę zweryfikowania istniejących definicji na potrzeby nowych uwarunkowań. Publikacja ma na celu zwrócenie uwagi na konieczność wprowadzenia usystematyzowanej analizy klasyfikacji procesu ewakuacji, która pozwoli na właściwą identyfikację wszelkiego rodzaju zmiennych mających odmienny wpływ na różne formy tego procesu. Wprowadzenie takiego podziału umożliwi zastosowanie odpowiednich środków, narzędzi oraz procedur do zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa ludzi. Przeprowadzona kategoryzacja może być podstawą do zidentyfikowania zagrożeń mogących występować podczas prowadzenia poszczególnych form ewakuacji.
Słowa kluczowe: ewakuacja, definicja ewakuacji, rodzaje ewakuacji, bezpieczeństwo pożarowe
Typ artykułu: artykuł przeglądowy