1. SFT
  2. Archiwum
  3. Vol. 60
  4. Koszty utrzymania remizy przekazanej ...

Koszty utrzymania remizy przekazanej ochotniczej straży pożarnej przez gminę w drodze użyczenia

Dariusz Piotr Kała, dr

Pobierz artykuł
Open Access
DOI: 10.12845/sft.60.2.2022.10, strony: 176 – 186

Abstrakt

Cel: Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, która ze stron – gmina czy ochotnicza straż pożarna (OSP) – ponosi zwykłe koszty utrzymania nieruchomości przekazanych OSP przez gminę w drodze umowy użyczenia na potrzeby remizy strażackiej. Tak sformułowany cel zakłada, że budynek przekazywany ochotniczej straży pożarnej jest własnością gminy. Jest to sytuacja, z jaką mamy do czynienia w większości gmin w Polsce. Ochotnicze straże pożarne posiadające remizę na własność to rzadkie przypadki. Z problemem głównym wiążą się problemy szczegółowe, takie jak sytuacja nieruchomości OSP w Polsce, koszty utrzymywania nieruchomości użyczanych, koszty utrzymywania ochotniczych straży pożarnych, opodatkowanie nieruchomości ochotniczych straży pożarnych.

Projekt i metody: W pracy zastosowano tradycyjne metody naukowe w ramach nauk prawnych, tj. metodę dogmatyczno-prawną, metody hermeneutyczną i argumentacyjną.

Wyniki: Gmina ponosi zwykłe koszty utrzymania nieruchomości przekazanych przez nią dla OSP na potrzeby remizy strażackiej w drodze bezpłatnej umowy użyczenia. Wynika to z art. 713 kodeksu cywilnego, który ma charakter względnie wiążący i może zostać wyłączony z zastosowania w drodze uzgodnień umownych pomiędzy gminą a OSP. W takim przypadku zwykłe koszty utrzymania w postaci wydatków i nakładów koniecznych, pozwalających utrzymać remizę w stanie sprzed zawarcia umowy (czyli przede wszystkim koszty konserwacji, drobnych remontów i napraw, koszty związane z używaniem lokalu), będzie ponosić gmina. Zawarcie umowy użyczenia remizy przez gminę i OSP znosi także obowiązek opłacania podatku od nieruchomości (remizy) przez ochotniczą straż pożarną. Wyniki zaprezentowane w artykule pozwalają na uporządkowanie relacji pomiędzy gminami a ochotniczymi strażami pożarnymi w Polsce w zakresie zawierania umów użyczenia remizy. W wielu gminach zostały one niewłaściwie ukształtowane i od lat pozostają zaniedbane, co zostało wskazane m.in. w raporcie Najwyższej Izby Kontroli z 2019 r. dotyczącym finansowania ochotniczych straży pożarnych.

Wnioski: Można zgłosić postulat de lege ferenda, że aby uniknąć sporów interpretacyjnych związanych z wykładnią art. 713 k.c., zasadne byłoby znowelizowanie przepisów ustawy o ochotniczych strażach pożarnych. Warto by znalazł się tam zapis mówiący, że gdy gmina użycza OSP nieruchomość pod remizę, wszelkie koszty jej utrzymania – w tym koszty zwykłe – ponosi gmina, a art. 713 k.c. nie ma w tym przypadku zastosowania.

Słowa kluczowe: ochotnicza straż pożarna, ochrona przeciwpożarowa, samorząd gminny, finanse publiczne, koszty utrzymania remizy, użyczenie remizy

Typ artykułu: oryginalny artykuł naukowy

Bibliografia:

  1. Kała D.P., System finansowania ochotniczych straży pożarnych w Polsce, Wyd. ODDK, Gdańsk 2020.
  2. Kała D.P., Zakres finansowania ochotniczych straży pożarnych przez gminę do korekty, https://www.prawo.pl/samorzad/ zakres-finansowania-ochotniczych-strazy-pozarnych- -przez-gmine-do,508940.html [dostęp: 21.06.2022].
  3. Kała D.P., Wójt nie narusza dyscypliny finansów publicznych, wypłacając wynagrodzenia kierowcom OSP, https://samorzad. pap.pl/kategoria/prawo/ekspert-wojt-nie-narusza- -dyscypliny-finansow-publicznych-wyplacajac-wynagrodzenia [dostęp: 21.06.2022].
  4. Kała D.P., Projekt ekwiwalentu dla strażaka ochotnika do poprawki, https://www.prawo.pl/samorzad/ekwiwalent- dla-strazaka-ochotnika-projekt-zmian-w-ustawie-o- -osp,508555.html [dostęp: 21.06.2022].
  5. Kała D.P., Przepisy o majątku ochotniczych straży pożarnych trzeba poprawić, https://archiwum.rp.pl/artykul/ 1453688-Przepisy-o-majatku-ochotniczych-strazy-pozarnych- trzeba-poprawic.html [dostęp: 21.06.2022].
  6. Kała D.P., Komentarz w sprawie projektu ustawy o OSP, https://strazacki.pl/artyku%C5%82y/komentarz-w-sprawie- projektu-ustawy-o-osp [dostęp: 21.06.2022].
  7. Ustawa z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (Dz.U. 2021 poz. 2490).
  8. Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. 2020 poz. 2261).
  9. Kała D.P., Prawo wewnętrzne OSP jako stowarzyszenia, „Strażak” 2019, nr 3.
  10. Postanowienie SO w Kielcach z dnia 31 października 2013 r., II Ca 1484/12, http://www.orzeczenia.kielce.so.gov.pl/content/$ N/152005000001003_II_Ca_001484_2012_Uz_2013- 10-31_001 [dostęp: 21.06.2022].
  11. Postanowienie SR w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 29 września 2000 r., I Ns 1203/99; dostęp: Portal orzeczeń sądów powszechnych, http://orzeczenia.ms.gov.pl, [dostęp: 21.06.2022].
  12. Kała D.P., Zasiedzenie nieruchomości na rzecz OSP, „Strażak” 2013, nr 7.
  13. Kała D.P., Problemy prawne posiadania remiz strażackich, „Strażak” 2019, nr 11.
  14. Raport Najwyższej Izby Kontroli „Finansowanie działalności ochotniczych straży pożarnych”, Warszawa 2019, https:// www.nik.gov.pl/aktualnosci/bezpieczenstwo/osp-osp-nierowna. html [dostęp: 21.06.2022].
  15. Górecki J., Komentarz do art. 710, w: Kodeks cywilny. Komentarz, K. Osajda (red.), Warszawa 2021, (z odwołaniem się do Wyroku NSA z 27 lipca 2005 r., OSK 1797/04, Legalis; Wyrok SA w Szczecinie z 9 kwietnia 2013 r., I ACa 35/13, niepubl.).
  16. Popiołek W., Komentarz do art. 710, w: Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz do art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, K. Pietrzykowski (red.), Warszawa 2021.
  17. Popiołek W., Komentarz do art. 713, w: Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz do art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, K. Pietrzykowski (red.), Warszawa 2021.
  18. Orlicki M., Komentarz do art. 713, w: Kodeks cywilny. Tom III. Komentarz. Art. 627–1088, M. Gutowski (red.), Warszawa 2019.
  19. Gawlik Z., w: Komentarz, A. Kidyba (red.), Warszawa 2014, t. III, cz. 2, art. 713, Nb 2, cyt. za: J. Górecki, Komentarz do art. 710, w: Kodeks cywilny. Komentarz, K. Osajda (red.), Warszawa 2021.
  20. Wyrok SA w Warszawie z 27 marca 2013 r., I ACa 1166/12.
  21. Górecki J., Komentarz do art. 710, w: Kodeks cywilny. Komentarz, K. Osajda (red.), Warszawa 2021.
  22. Gołaczyński J., Komentarz do art. 713, w: Kodeks cywilny. Komentarz, E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), wyd. 9, Warszawa 2019.
  23. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, I SA/Gd 1866/97.
  24. Horosz P., Komentarz do art. 713, w: Kodeks cywilny. Komentarz, M. Załucki (red.), Warszawa 2019, dostęp: Legalis.
  25. Kała D.P., System finansowania ochotniczych straży pożarnych w Polsce, Gdańsk 2020.
  26. Kała D.P., Postulaty de lege ferenda w zakresie finansowania ochotniczych straży pożarnych przez gminy, „Samorząd Terytorialny” 2020, nr 12, s. 10–11.
  27. Kaźmierczyk A., Umowa użyczenia w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2008.
  28. Radwański Z., Zieliński M., Normy i przepisy prawa cywilnego, w: Prawo cywilne – część ogólna, tom 1., M. Safjan (red.), System Prawa Prywatnego, Z. Radwański (red.), Warszawa 2012.