Abstrakt
Cel: W niniejszym artykule przedstawiono kluczowe informacje i wnioski dotyczące pojazdów mechanicznych napędzanych wodorem, a także urządzeń technologicznych oraz infrastruktury technicznej umożliwiających działanie wodorowych ogniw paliwowych w kontekście ich bezpieczeństwa pożarowego, w szczególności prowadzenia działań ratowniczych. Głównym obszarem rozważań autorów są wyzwania dla służb ratowniczych oraz możliwe zagrożenia związane z rozwojem oraz coraz powszechniejszym i różnorodnym stosowaniem tych technologii.
Wprowadzenie: Obecnie znajdujemy się w samym środku największego kryzysu energetycznego od zakończenia II wojny światowej. Dlatego wiodące gospodarki światowe podejmują działania mające na celu zintensyfikowanie produkcji paliw alternatywnych – m.in. wodoru – i tym samym ograniczenie wydobycia paliw kopalnych. Jednym z obszarów rozważań i wyzwań związanych ze zwiększonym wydobyciem, przetwarzaniem i zastosowaniem wodoru jest bezpieczeństwo, szczególnie bezpieczeństwo pożarowe. W tym zakresie istotnym wyzwaniem są wiedza, umiejętności, sprzęt i wyposażenie do prowadzenia działań ratowniczych.
Metodologia: Na podstawie przeglądu i analizy literatury przedmiotu oraz dostępnych wyników badań opracowano kluczowe informacje, wnioski i rekomendacje kierowane do służb ratowniczych prowadzących działania podczas wypadków i pożarów z udziałem ogniw paliwowych. Uwzględniono w nich specyficzne właściwości wodoru oraz konieczność magazynowania go pod wysokim ciśnieniem. Artykuł przeglądowo przedstawia obecny stan wiedzy w zakresie zagrożeń i radzenia sobie z nimi podczas prowadzenia działań ratowniczych z udziałem pojazdów z napędami wodorowymi.
Wnioski: Rozwój tej i innych technologii, a także zastosowania nowych paliw alternatywnych, wraz ze wzrostem liczby pojazdów zasilanych w ten sposób, bez wątpienia skutkować będzie w najbliższej przyszłości licznymi i różnorodnymi wyzwaniami dla ochrony przeciwpożarowej, w tym koniecznością prowadzenia działań ratowniczych. Te zmiany wymagają systemowych przygotowań i doskonalenia zarówno wiedzy, umiejętności ratowników, jak i ich wyposażenia. Dlatego konieczne jest pilne podjęcie prac nad przygotowaniem/dostosowaniem odpowiednich programów kształcenia, szkolenia i doskonalenia zawodowego oraz materiałów dydaktycznych. Niezbędne jest także doprecyzowanie wymagań technicznych dla urządzeń do przechowywania i dostarczania wodoru do pojazdów np. samochodów osobowych i urządzeń technicznych w zakładach np. wózków widłowych czy agregatów prądotwórczych. Aktualnie trwają prace nad tymi regulacjami.
Słowa kluczowe: napędy wodorowe, bezpieczeństwo pożarowe, działania ratownicze, karta ratownicza
Typ artykułu: artykuł przeglądowy
Bibliografia:
- Ledergerber B., Pinkwart K., Gerber T., Energieversorgung im Einsatz. Mobiler Strom für Krisenszenarien, „Crisis Prevention” 2023, 2.
- Lecomte L., European Emergency Response Guide, ENSOSP, 2022, https://hyresponder.eu/wp-content/uploads/2023/05/Final-English-EERG-December-2022_VFinal.pdf [dostęp: 01.03.2023].
- FC module, portal internetowy Global Toyota, https://global.toyota/en/album/images/34799439/ [dostęp: 01.03.2023].
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/ WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (Dz. U. UE. L. 353 z 2008, s. 1 z późn. zm.).
- Stępień Z., Urzędowska W., Tłokowe silniki spalinowe zasilane wodorem – wyzwania, „Nafta–Gaz” 2021, 12, 830–840, https://doi.org/ 10.18668/NG.2021.12.06.
- European Train the Trainer Programme for Responders, Lecture 1: Introduction to hydrogen safety for responders, https://ctif.org/hyresponder-course-material-part-1 [dostęp: 18.09.2023].
- European Hydrogen Train the Trainer Programme for Responders, https://hyresponder.eu/e-platform/training-materials [dostęp: 01.03.2023].
- Office of Energy Efficiency and Renewable Energy, http://energy.gov/eere/fuelcells/hydrogen-storage [dostęp: 01.09.2023].
- Kielin J., Zboina J., Bugaj G., Zalech J., Bąk D., Działania ratowniczo- gaśnicze podczas zdarzeń z udziałem pojazdów z napędem alternatywnym. Napędy gazowe, SFT Vol. 61 Issue 1, 2023, pp. 6–31, https://doi.org/10.12845/sft.61.1.2023.1.
- Lecomte L., European Train the Trainer Programme for Responders, Deliverable 1.3 Account of scenarios and operational emergency planning and response strategies and tactics, 2021, https://hyresponder.eu/wp-content/uploads/2022/01/D1.3-Account-of-scenarios-and-operational-emergency-planning-and-response-strategies-and--tactics.pdf [dostęp: 25.09.2023].
- Bezpieczeństwo eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci gazowych, https://grupasilesia.com.pl/files/1714/1890/8208/Materialy_do_pobrania_-_g3.pdf [dostęp: 01.10.2023].
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Ryzyko_operacyjne [dostęp: 18.09.2023].
- Internetowa Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/.
- Licznik Elektromobilności: samochody elektryczne coraz popularniejsze mimo spadków na rynku motoryzacyjnym, wpis na portalu internetowym PSPA, https://pspa.com.pl/2022/informacja/licznik-elektromobilnosci-samochody-elektryczne-coraz-popularniejsze-mimo-spadkow-na--rynku-motoryzacyjnym [dostęp: 18.09.2023].
- Wasserstoffautos mit Brennstoffzelle So steht's um die Zukunft von Wasserstoffautos, artykuł na portalu AutoBild, https://www.autobild.de/artikel/wasserstoffautos-brennstoffzelle-fuel-cell-20492755.html [dostęp: 18.09.2023].
- Grandt M., Megatrend Wasserstoff!: Gestalten Sie Ihre ganz persönliche Energiewende, Kopp Verlag, 2022.
- Honda Emergency Response Guide, https://www.nfpa.org/Training-and-Events/By-topic/Alternative-Fuel-Vehicle-Safety-Training/Emergency-Response-Guides/Honda [dostęp: 18.09.2023].
- Merkblatt für die Feuerwehren Bayerns. Alternativ angetriebene Fahrzeuge, Staatliche Feuerwehrschulen, 2018.
- ix35 FCEV Hundai Emergency Response Guide, https://h2tools.org/sites/default/files/training/training/ix35%20FCEV%20ERG_Eng.pdf [dostęp: 18.09.2023].