Abstrakt

Cel: Autor postawił sobie zadanie omówienia prowadzonych w Polsce działań prewencyjnych dotyczących zdarzeń związanych z pożarami, zatruciami czadem i wybuchami gazu w obiektach mieszkalnych. Poza przeglądem istniejących rozwiązań legislacyjnych oraz kampanii społecznych, autor przedstawił propozycje ulepszeń i możliwych działań. Wśród nich znajdują się kolejne zmiany i korekty w prawodawstwie, system dotacji oraz nadanie wyższej rangi już przyjętym przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji kwalifikacjom rynkowym z obszaru ochrony przeciwpożarowej w ramach Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji.

Wprowadzenie: Tylko w 2024 r. w Polsce zanotowano ponad 30 tys. interwencji straży pożarnej związanych z pożarami budynków mieszkalnych, w których 294 osoby zginęły w wyniku pożaru, a 53 zatruły się tlenkiem węgla. W latach 2019–2023 corocznie dochodziło do około 30–32 tys. pożarów w obiektach mieszkalnych. Sytuacja ta uwypukla bardzo ważny i aktualny problem zdarzeń w prywatnych domach i skłania do poszukiwań nowych rozwiązań prewencyjnych.

Metodologia: W pracy nad artykułem autor posłużył się analizą dostępnych aktów prawnych, danych statystycznych GUS oraz PSP. Wykorzystał również swoją wiedzę i doświadczenie zdobyte podczas prac nad kwalifikacjami wolnorynkowymi z zakresu ochrony przeciwpożarowej, a także dzięki udziałowi w kampaniach społecznych i przynależności do struktur Ochotniczych Straży Pożarnych oraz ze współpracy z Młodzieżowymi Drużynami Pożarniczymi, wreszcie – z 10-letniej pracy zawodowej w instytucie badawczym PSP.

Wnioski: MSWiA może odegrać kluczową rolę w kształtowaniu polityki prewencyjnej, wprowadzając nowe regulacje oraz promując system ZSK w ochronie przeciwpożarowej. Jednym z najważniejszych aspektów tych działań może być zapewnienie standardów instalacji certyfikowanych czujek tlenku węgla, dymu i gazu, co stanowi komplementarny element promowanych aktualnie zarówno przez MSWiA, Państwową Straż Pożarną, jak i Zarząd Główny Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP – ogólnopolskich kampanii „Czujka na straży twojego bezpieczeństwa” oraz „Czujka dymu pod każdą strzechą”. Znowelizowane w 2024 r. rozporządzenie wprowadza powszechny obowiązek stosowania urządzeń do wykrywania pożaru oraz tlenku węgla. Według autora jednak ani zmiana przepisów, ani promocja czujek w postaci aż dwóch jednoczesnych kampanii społecznych, nie przyniesie zakładanych rezultatów bez równoległego przygotowania w adekwatnej sile kompetentnych (certyfikowanych) zasobów monterów tych urządzeń. Wdrożenie jednolitych standardów montażu i eksploatacji czujek jest pożądane zarówno w szeregach funkcjonariuszy PSP, jak i ratowników OSP, a przede wszystkim w grupach społecznych obywateli niesamodzielnych.

Słowa kluczowe: prewencja, urządzenia przeciwpożarowe, autonomiczna czujka, certyfikacja usług, kwalifikacja wolnorynkowa

Typ artykułu: artykuł przeglądowy

Bibliografia:

  1. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 listopada 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. 2024 poz. 1716).
  2. Zboina J., Gancarczyk P. (red.), Certyfikacja usług w ochronie przeciwpożarowej w ujęciu praktycznym i teoretycznym, CNBOP-PIB, Józefów 2016, https://doi.org/10.17381/2016.1.
  3. Obwieszczenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 maja 2019 r. w sprawie włączenia kwalifikacji rynkowych dotyczących projektowania, montażu i konserwacji zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz montażu i konserwacji autonomicznych czujek: tlenku węgla, dymu, ciepła i gazu do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (M.P. 2019 poz. 446).
  4. KG PSP, Czujki dymu i tlenku węgla mogą uratować życie, komunikat na stronie KG PSP, 2024, https://www.gov.pl/web/kgpsp/czujki-dymu-i-tlenku-wegla-moga-uratowac-zycie [dostęp: 24.12.2024].
  5. Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz.U. 2016 poz. 64 z późn. zm.).
  6. KG PSP, Czujka na straży Twojego bezpieczeństwa, materiały kampanii, https://www.gov.pl/web/kgpsp/czujka-na-strazy-twojego-bezpieczenstwa [dostęp: 23.12.2024].
  7. ZOSP RP, Czujka dymu pod każdą strzechą, opis programu https://zosprp.pl/2023/10/27/czujka-dymu-pod-kazda-strzecha/ [dostęp: 23.12.2024].
  8. CNBOP-PIB – Jednostka Certyfikująca Usługi, informacje o kwalifikacji „Montaż i konserwacja autonomicznych czujek...”, https://www.cnbop.pl/ [dostęp: 23.12.2024].
  9. GUS, Osoby niepełnosprawne w 2023 r. – dane sygnalne, Warszawa 2024 (online: www.stat.gov.pl) [dostęp: 23.12.2024].