1. SFT
  2. Archiwum
  3. Vol. 66
  4. Opracowanie niedrogiego i łatwego w o...

Opracowanie niedrogiego i łatwego w obsłudze narzędzia do oceny ryzyka pożaru w budynkach na Sri Lance

Nalaka Prasanna Jayarathna Liyanapeli , prof. Amiya Bhaumik , dr Udayanga Indunil Galappaththi , dr Deepthi Wickramasinghe

Pobierz artykuł
Open Access
DOI: 10.12845/sft.66.2.2025.4, strony: 62 – 72

Abstrakt

Cel: Niniejsze badanie przedstawia dostosowane do lokalnych warunków, przyjazne dla użytkownika i bezpłatne narzędzie do oceny ryzyka pożarowego, opracowane w celu usprawnienia zarządzania bezpieczeństwem pożarowym na Sri Lance. Narzędzie to umożliwia osobom niebędącym specjalistami, w tym zarządcom obiektów, inspektorom i właścicielom budynków, systematyczną ocenę zgodności z przepisami i identyfikację środków ograniczających ryzyko pożaru.

Wprowadzenie: Bezpieczeństwo pożarowe pozostaje kluczowe dla odporności i zrównoważonego rozwoju nowoczesnych budynków. Na Sri Lance wiele obiektów nadal funkcjonuje w oparciu o przestarzałe przepisy. W połączeniu z niedostatecznym egzekwowaniem prawa i ograniczoną wiedzą techniczną zagraża to bezpieczeństwu mieszkańców i odporności miast. Pomimo rosnącej świadomości, ochrona przeciwpożarowa pozostaje w dużej mierze kwestią spełnienia przepisów, a nie podstawowym aspektem zrównoważonego zarządzania. Utrzymujące się uchybienia obserwuje się w zakresie projektowania ewakuacji, ochrony przeciwpożarowej konstrukcji, systemów gaszenia pożarów i zarządzania bezpieczeństwem przeciwpożarowym. Niniejsze badanie przedstawia niedrogie, przyjazne dla użytkownika narzędzie oceny ryzyka pożarowego, dostosowane do ram regulacyjnych Sri Lanki, oceniające pięć kluczowych obszarów w celu określenia zgodności z przepisami i gotowości. Jednocześnie promuje podejmowanie decyzji opartych na wiedzy o ryzyku w ramach zmieniającego się środowiska budowlanego kraju.

Projekt i metody: W wywiadach z ekspertami zidentyfikowano 12 krytycznych czynników ryzyka pożarowego istotnych dla Sri Lanki. Opracowano listę kontrolną zawierającą 136 atrybutów w oparciu o lokalne przepisy przeciwpożarowe i normy brytyjskie w przypadku braku lokalnych regulacji. Dodatkowe 85 atrybutów dotyczyło luk w zarządzaniu bezpieczeństwem pożarowym i w zakresie konserwacji. Łącznie 221 atrybutów pogrupowano w pięć obszarów: drogi ewakuacyjne, środki zapobiegawcze dotyczące konstrukcji budynków, wykrywanie, ochrona i zarządzanie. Stworzono 54 listy kontrolne dla oficjalnych typów budynków. Każdemu atrybutowi przypisano Wskaźnik Względnej Ważności (RII) na podstawie 12 czynników i oceniono go za pomocą czterostopniowego systemu oceny zgodności

Wyniki: Opracowane narzędzie obejmuje 54 kategorie budynków i 221 atrybutów ważonych wskaźnikiem względnej ważności (RII), wywodzącym się z dwunastu kluczowych czynników ryzyka pożarowego. Ocena zgodności na czterech poziomach, integrując 136 elementów bezpieczeństwa i 85 elementów zarządzania w ramach ustrukturyzowanych ram. Narzędzie umożliwia przeprowadzanie opartej na dowodach oceny bezpieczeństwa pożarowego, zwiększa zgodność z przepisami i pozwala osobom niebędącym ekspertami przeprowadzanie takich ocen. Jest ono ogólnodostępne i przyjazne dla użytkownika, promuje świadomość, wspiera natychmiastowe działania i stanowi skuteczną platformę do poprawy zrozumienia przepisów przeciwpożarowych i wymogów bezpieczeństwa we wszystkich oficjalnych kategoriach budynków na Sri Lance.

Wnioski: Narzędzie to umożliwia osobom niebędącym specjalistami przeprowadzanie rzetelnych ocen ryzyka pożarowego, zwiększając zgodność z przepisami, świadomość i bezpieczeństwo. Jego ustrukturyzowana struktura wspiera identyfikację zagrożeń, ocenę ryzyka i działania naprawcze. Przyszła integracja z danymi w czasie rzeczywistym i analizami opartymi na sztucznej inteligencji wzmocni proaktywne zarządzanie ryzykiem pożarowym oraz ochronę życia i mienia.

Słowa kluczowe: ocena ryzyka pożarowego, metody oceny ryzyka pożarowego, metody oparte na listach kontrolnych, ważenie i ranking czynników ryzyka, bezpieczeństwo pożarowe budynków

Typ artykułu: oryginalny artykuł naukowy

Bibliografia:

  1. Gunarathna P., Fernando N. G., Sridarran P., Operational Gap Analysis of Fire Safety Applications in Sri Lankan High-Rise Buildings, University of Moratuwa, 2014.
  2. Fire Service Department Internal Report, 2024.
  3. Lau C. K., Lai K. K., Lee Y. P., Du J., Fire Risk Assessment with Scoring System, Using the Support Vector Machine Approach, “Fire Safety Journal” 2015, 78, 188–195, https://doi.org/10.1016/j.firesaf.2015.10.003.
  4. Rathnayake R. M. D. I. M., Sridarran P., Abeynayake M. D. T. E., Factors Contributing to Building Fire Incidents: A Review, “Proceedings of the International Conference on Industrial Engineering and Operations Management” 2020, 123–134.
  5. Littlewood J. R., Alam M., Goodhew S., Davies G., The ‘Safety Gap’ in Buildings: Perceptions of Welsh Fire Safety Professionals, “Energy Procedia” 2017, 134, 787–796, https://doi.org/10.1016/j.egypro.2017.09.586.
  6. Liyanapeli N. P. J., Bhaumik A., Galappaththi U. I., Wickramasinghe D., Factors Contributing to Increased Building Fire Incidents in Sri Lanka, “Technische Sicherheit” 2023, 61(1), 54–63.
  7. The Chamber of Construction Industry, Sri Lanka, Are We Sitting on a Time Bomb with Fire Risk in Buildings?, “Daily News” 2019.
  8. Xin J., Huang C. F., Fire Risk Assessment of Residential Buildings Based on Fire Statistics from China, “Fire Technology” 2014, 50(5), 1147–1161, https://doi.org/10.1007/s10694-013-0327-8.
  9. Kodur V. R., Kumar P., Rafi M. M., Fire Hazard in Buildings: Review, Assessment and Strategies for Improving Fire Safety, “PSU Research Review” 2019, 4(1), 1–23, https://doi.org/10.1108/PRR-12-2018-0033.
  10. Choi M. Y., Jun S., Fire Risk Assessment Models Using Statistical Machine Learning and Optimized Risk Indexing, “Applied Sciences (Switzerland)” 2020, 10(12)4199, https://doi.org/10.3390/app10124199.
  11. Sekizawa A., Fire Risk Analysis: Its Validity and Potential for Application in Fire Safety, “Fire Safety Science” 2005, 8, 85–100, https://doi.org/10.3801/IAFSS.FSS.8-85.
  12. Hassanain M. A., Al-Harogi M., Ibrahim A. M., Fire Safety Risk Assessment of Workplace Facilities: A Case Study, “Frontiers in Built Environment” 2022, 8, https://doi.org/10.3389/fbuil.2022.861662.
  13. Kodur V., Kumar P., Rafi M. M., Fire Hazard in Buildings: Review, Assessment and Strategies for Improving Fire Safety, “PSU Research Review” 2020, 4(1), 1–23, https://doi.org/10.1108/PRR-12-2018-0033.
  14. Gross J. L., Phan L. T., Summary of Best Practice Guidelines for Structural Fire Resistance Design of Concrete and Steel Buildings, “Structures Congress” 2010, 2369–2379, https://doi.org/10.1061/41130(369)215.
  15. Spinardi G., Fire Safety Regulation: Prescription, Performance, and Professionalism, “Fire Safety Journal” 2016, 80, 83–88, https://doi.org/10.1016/j.firesaf.2015.11.012.
  16. Salaheldin M. H., Hassanain M. A., Hamida M. B., Ibrahim A. M., A Code-Compliance Assessment Tool for Fire Prevention Measures in Educational Facilities, “International Journal of Emergency Services” 2021, 10(3), 412–426, https://doi.org/10.1108/IJES-06-2020-0030.
  17. Liyanapeli N. P. J., Assessment of Fire Risk Levels of Industrial Buildings in Biyagama Export Processing Zone Area, MSc Thesis, University of Moratuwa, 2017.
  18. CIDA Fire Regulation, 2018.
  19. Lundin J., Safety in Case of Fire – The Effect of Changing Regulations, Department of Fire Safety Engineering, 2005.
  20. Johansson U. C., Quantifying Risk for Deemed-to-Satisfy Apartment Buildings, 2010.
  21. Sanctis D., Research Collection, 2015.
  22. Rahardjo H. A., Prihanton M., The Most Critical Issues and Challenges of Fire Safety for Building Sustainability in Jakarta, “Journal of Building Engineering” 2020, 29, 101133, https://doi.org/10.1016/j.jobe.2019.101133.
  23. Madaio M., Chen S.-T., Haimson O. L., Zhang W., Cheng X., Hinds-Aldrich M., Chau D. H., Dilkina B., Firebird, 2016, 185–194, https://doi.org/10.1145/2939672.2939682.
  24. Liu X., Hao Z., Qingming Z., Factor Analysis of High-Rise Building Fires Reasons and Fire Protection Measures, “Procedia Engineering” 2012, 45, 643–648, https://doi.org/10.1016/j.proeng.2012.08.216.
  25. Sun X. Q., Luo M. C., Fire Risk Assessment for Super High-Rise Buildings, “Procedia Engineering” 2014, 71(1), 492–501, https://doi.org/10.1016/j.proeng.2014.04.071.
  26. Danzi E., Fiorentini L., Marmo L., FLAME: A Parametric Fire Risk Assessment Method Supporting Performance-Based Approaches, “Fire Technology” 2021, 57(2), 721–765, https://doi.org/10.1007/s10694-020-01014-9.
  27. Tan S., Weinert D., Joseph P., Moinuddin K. A. M., Incorporation of Technical, Human and Organizational Risks in a Dynamic Probabilistic Fire Risk Model for High-Rise Residential Buildings, “Fire and Materials” 2021, 45(6), 779–810, https://doi.org/10.1002/fam.2872.
  28. Johansson U. C., An Approach to Quantify the Current Level of Safety Achieved by the Building Code, 2014.
  29. Mi H., Liu Y., Wang W., Xiao G., Abdelhameed E. H., An Integrated Method for Fire Risk Assessment in Residential Buildings, “Mathematical Problems in Engineering” 2020, 1–10, https://doi.org/10.1155/2020/9392467.
  30. Bryant P., Brzezinska D., Risk Index Method — A Tool for Building Fire Safety Assessments, “Applied Sciences” 2021, https://doi.org/10.3390/app11083566.
  31. Yung D., Principles of Fire Risk Assessment in Buildings, Springer, 2008.
  32. Hesarshahabi A. K., Mirzaei R., Gholamnia R., Fire Risk Assessment in Selected Commercial Buildings in Mashhad, Iran, Based on NFPA 101 Standard in 2018, “Journal of Safety Science and Technology” 2019, 11(3), 184–191.
  33. Hassanain M. A., Garkuwa J. A., Sanni-Anibire M. O., A Code-Compliance Framework for Fire Safety in Student Housing Facilities, “Facilities” 2018, 36(7–8), 423–436, https://doi.org/10.1108/F-12-2016-0099.
  34. Watts J. M., Hall J. R., Introduction to Fire Risk Analysis, w: SFPE Handbook of Fire Protection Engineering, Springer, New York, 2016.
  35. Yung D. T., Benichou N., How Design Fires Can Be Used in Fire Hazard Analysis, “Fire Technology” 2002, 38(3), 231–242, https://doi.org/10.1023/A:1019830015147.
  36. Krasuski A., Pecio M., Application of an Integrated Risk Assessment Software to Quantify the Life Safety Risk in Building during a Fire, “MATEC Web of Conferences” 2018, 247, 00011, https://doi.org/10.1051/matecconf/201824700011.
  37. Lo S. M., Hu B. Q., Liu M., Yuen K. K., On the Use of Reliability Interval Method and Grey Relational Model for Fire Safety Ranking of Existing Buildings, “Fire Technology” 2005, 41(4), 255–270, https://doi.org/10.1007/s10694-005-3732-9.
  38. Ibrahim M. N., Abdul-Hamid K., Ibrahim M. S., Mohd-Din A., Yunus R. M., Yahya M. R., The Development of Fire Risk Assessment Method for Heritage Building, “Procedia Engineering” 2011, 20, 317–324, https://doi.org/10.1016/j.proeng.2011.11.172.
  39. Gavanski D., Korjenic A., Milanko V., Fire Risk Assessment in Buildings Using Fire Protection Software, “International Journal of Risk Assessment and Management” 2013, 17(1), 1–18, https://doi.org/10.1504/IJRAM.2013.054375.
  40. Gupta J. P., Khemani G., Mannan M. S., Calculation of Fire and Explosion Index (F and EI) Value for the Dow Guide Taking Credit for the Loss Control Measures, “Journal of Loss Prevention in the Process Industries” 2003, 16(4), 235–241, https://doi.org/10.1016/0950-4230(03)00044-5.
  41. Ardianto R., Chhetri P., Modeling Spatial–Temporal Dynamics of Urban Residential Fire Risk Using a Markov Chain Technique, “International Journal of Disaster Risk Science” 2019, 10(1), 57–73, https://doi.org/10.1007/s13753-018-0209-2.
  42. Kashef A. H., et al., How to Use Fire Risk Assessment Tools to Evaluate Performance-Based Designs, CIB World Building Congress 2004, 1–11.
  43. Björkman J., Seinäjoki Polytechnic, 2005.
  44. Šakenaite J., Vaidogas E. R., Fire Risk Indexing and Fire Risk Analysis: A Comparison of Pros and Cons, “Modern Building Materials, Structures and Techniques” 2010, 1297–1305.
  45. Hadjisophocleous G., Fu Z., Development and Case Study of a Risk Assessment Model Curisk for Building Fires, “Fire Safety Science” 2005, 8, 877–887, https://doi.org/10.3801/IAFSS.FSS.8-877.
  46. Tofiło P., Konecki M., Gałaj J., Jaskółowski W., Tuśnio N., Cisek M., Expert System for Building Fire Safety Analysis and Risk Assessment, “Procedia Engineering” 2013, 57, 1156–1165, https://doi.org/10.1016/j.proeng.2013.04.146.
  47. Twigg J., Christie N., Haworth J., Osuteye E., Skarlatidou A., Improved Methods for Fire Risk Assessment in Low-Income and Informal Settlements, “International Journal of Environmental Research and Public Health” 2017, 14(2), https://doi.org/10.3390/ijerph14020139.
  48. Cleef L., Yang M., Bouchaut B., Reniers G., Fire Risk Assessment Tools for the Built Environment – An Explorative Study through a Developers’ Survey, “Fire Safety Journal” 2024, 146, 104169, https://doi.org/10.1016/j.firesaf.2024.104169.
  49. Ramachandran G., Fire Safety Management and Risk Assessment, “Facilities” 1999, 17(9–10), 363–377, https://doi.org/10.1108/02632779910278782.
  50. Yeung J. F. Y., Chan D. W. M., Developing a Fire Risk Assessment Framework for Building Construction Sites, “Journal of Construction Research” 2020, 1(1), 43, https://doi.org/10.30564/jcr.v1i1.1302.
  51. Liyanapeli N. P. J., Assessing the Fire Risk Level of Public Buildings in Sri Lanka, “Technische Sicherheit” 2025, 25(9), 393–406.
  52. Kodur V., Kumar P., Rafi M. M., Fire Hazard in Buildings: Review, Assessment and Strategies for Improving Fire Safety, “PSU Research Review” 2020, 4(1), 1–23, https://doi.org/10.1108/PRR-12-2018-0033.
  53. Kaseem A. M., Yatim Y. M., Yusoff W., Mahmood W., Adequate Fire Safety Training for the Occupants' Knowledge and Awareness of Fire Safety, “International Journal of Academic Research in Progressive Education and Development” 2021, 10(1), 11–21, https://doi.org/10.6007/IJARPED/v10-i1/8580