Abstrakt
Cel: Celem prezentowanych rozważań jest przedstawienie założeń teoretycznych do pracy badawczej zespołu powołanego na potrzeby realizowanych przez wojewodę podkarpackiego ćwiczeń Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego. Autorzy prezentują podstawy do opracowania metodyki w ramach projektu ukierunkowanego na określenie możliwości i sposobów doskonalenia ćwiczeń organizowanych przez terenową administrację rządową.
Wprowadzenie: Analizy prowadzone przez wspomniany zespół ukierunkowane były na poszukiwanie źródeł wiedzy i informacji związanych z organizacją przez terenową administrację rządową ćwiczeń oraz określenie praktycznej przydatności teorii naukowych w tym zakresie. Zrealizowane prace dotyczyły takich zagadnień szczegółowych jak: określenie podstaw organizacji ćwiczeń z zakresu zarządzania kryzysowego przez terenową administrację rządową, identyfikacja potrzeb doskonalenia organizacji z zakresu zarządzania kryzysowego przez terenową administrację rządową oraz określenie uwarunkowań i perspektyw doskonalenia organizacji przedmiotowych ćwiczeń. Przyjęte założenia wskazywały na to, że możliwości doskonalenia w przeprowadzaniu ćwiczeń terenowej administracji rządowej województwa podkarpackiego należy szukać w pojawiających się nowych rozwiązaniach organizacyjnych oraz dostępie do narzędzi analizy i oceny efektywności oraz skuteczności ich przygotowywania i przeprowadzania.
Metodologia: Autorzy skupili się na przeglądzie założeń metodologii szkoleń i obowiązujących przepisów prawa oraz dokumentów wykorzystywanych w urzędzie administracji publicznej obsługującym wojewodę oraz organy samorządu województwa podkarpackiego.
Wnioski: Powyższy przegląd utwierdza w przekonaniu, jak ważnym w procesie doskonalenia działań w sytuacjach kryzysowych są ćwiczenia. Odgrywają one kluczową rolę w przygotowaniu lokalnych społeczności na sytuacje awaryjne. Przede wszystkim umożliwiają praktyczne zastosowanie planów kryzysowych, co pozwala na identyfikację ewentualnych luk i obszarów wymagających poprawy. Dzięki opracowaniu naukowego podejścia do organizacji i oceny tych ćwiczeń, oraz wyborze odpowiednich podstaw prawnych i naukowych, działania te można doskonalić. Kolejny etap prac zespołu autorskiego polegać będzie na analizie przeprowadzonych lokalnie ćwiczeń i wyciągnięciu z nich kompleksowych wniosków.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo, obronność, zarządzanie kryzysowe, ćwiczenia, badania, administracja
Typ artykułu: doniesienie wstępne
Bibliografia:
- Andrzejczak A., Projektowanie i realizacja szkoleń, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2010.
- Kupisiewicz Cz., Podstawy dydaktyki, WSiP, Warszawa 2005.
- Doskonalenie organizacji ćwiczeń w Policji, B. Wiśniewski, A. Czupryński (red.), Akademia WSB, Dąbrowa Górnicza 2023.
- Wielki słownik języka polskiego, S. Dubisz (red.), Tom A-G, Warszawa 2018.
- Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1982.
- Prawniczy słownik wyrazów trudnych, J. Boć (red.), Kolonia Limited, Łódź 2005.
- Podgórski R., Metodologia badań socjologicznych. Kompendium wiedzy metodologicznej dla studentów, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz–Olsztyn 2007.
- Pieter J., Ogólna metodologia pracy naukowej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1967.
- Cieślarczyk M., Teoretyczne i metodologiczne podstawy badania problemów bezpieczeństwa i obronności państwa, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2009.
- Kuc B.R., Ścibiorek Z., Podstawy metodologiczne nauk o bezpieczeństwie, Wyd. Menedżerskie PTM, Warszawa 2013.
- Szreder M., Metody i techniki sondażowych badań opinii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004.
- Metodyka organizacji krajowych ćwiczeń zarządzania kryzysowego, Warszawa 2019.
- Metodologia przygotowania i prowadzenia ćwiczeń oraz szkoleń z zakresu ochrony infrastruktury krytycznej i zarządzania kryzysowego dla kadry kierowniczej instytucji, sztabów i służb w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, Warszawa 2013.
- Zalecenia „Przygotowanie i prowadzenie ćwiczeń obronnych”, Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa 2023.
- Zalecenia Wojewody Podkarpackiego z dnia 18 stycznia 2023 r. dotyczące tematyki i sposobu prowadzenia ćwiczeń obronnych na terenie województwa podkarpackiego, Podkarpacki Urząd Wojewódzki, Rzeszów 2023.
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 października 2022 r. w sprawie szkolenia obronnego (Dz.U. 2022 poz. 2348).
- Słownik socjologii i nauk społecznych, G. Marshall (red.), PWN, Warszawa 2008.
- Analiza i ocena prawno-organizacyjnych możliwości zwiększenia efektywności działania Straży Granicznej w sytuacjach kryzysowych, projekt badawczy, Bielsko-Biała 2012.
- Nożko K., Zagadnienia współczesnej sztuki wojennej, Ministerstwo Obrony Narodowej, Warszawa 1973.
- Prońko J., Potrzeby i możliwości doskonalenia działań zorganizowanych, w: Racjonalizacja zarządzania jednolitymi formacjami umundurowanymi odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo wewnętrzne, B. Wiśniewski (red.), Warszawa 2017.
- Rysz S.J., Ziobro J., Znaczenie ćwiczeń w procesie zapewniania bezpieczeństwa wewnętrznego w: Rola i zadania administracji publicznej w zarządzaniu bezpieczeństwem w Polsce, J. Kisielnicki, T. Płusa, S. Rysz, J.B. Rajchel, K. Rajchel (red.), Rzeszów 2017.
- Wiśniewski B., G.S. Sander, Zagrożenie, kryzys i sytuacja kryzysowa – jako uwarunkowania życia współczesnego człowieka, BiTP Vol. 41 Issue 1, 2016, pp. 13–18.
- Ziobro J., Rola oraz znaczenie ćwiczeń w procesie zarządzania podmiotami odpowiedzialnymi za zapewnianie bezpieczeństwa wewnętrznego w wymiarze mikro i makro, w: Racjonalizacja zarządzania jednolitymi formacjami umundurowanymi odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo wewnętrzne, B. Wiśniewski, T. Zwęgliński (red.), Tom IV, SGSP, Warszawa 2019.
- Zwęgliński T., Poznawcze problemy ewaluacji ćwiczeń ochrony ludności, Akademia Pożarnicza, Warszawa 2023.
- Falecki J., Organizacja gier decyzyjnych w zarządzaniu kryzysowym, Wyższa Szkoła Humanitas, Sosnowiec 2015.
- Funkcjonalizacja organizacji ćwiczeń w Policji, B. Wiśniewski, A. Czupryński, R. Kochańczyk (red.), Akademia WSB (w przygotowaniu).
- Justyński K., Racjonalizacja działań Policji w warunkach zagrożeń i zdarzeń nadzwyczajnych, rozprawa doktorska, Wrocław 2019.
- Metodyka ćwiczeń podsystemu niemilitarnego w systemie obronnym RP. Teoria i praktyka, W. Kitler (red.), Towarzystwo Wiedzy Obronnej, Warszawa 2024.
- Metodyka przygotowania i prowadzenia ćwiczeń podsystemu niemilitarnego w systemie obronnym RP, W. Kitler (red.), Towarzystwo Wiedzy Obronnej, Warszawa 2006.
- Nowak E., Treningi i ćwiczenia sztabowe z zespołami zarządzania kryzysowego (Województwo. Powiat. Gmina), Warszawa 2022.