Abstrakt
Cel: Celem artykułu jest prezentacja argumentów przemawiających za koniecznością poszukiwania nowego paradygmatu bezpieczeństwa w erze globalizacji, świecie dynamicznie zmieniającym się, uwikłanym w sieć wzajemnych powiązań i zagrożonym. Skala i rodzaj zagrożeń, z którymi konfrontowane są współczesne społeczeństwa, dostarczają nieustannie nowych impulsów do rewizji paradygmatu bezpieczeństwa.
Wprowadzenie: Procesy globalizacji mają charakter ponadnarodowy, obejmują całą społeczność międzynarodową i zachodzą równocześnie. Są to procesy złożone i równie złożone jest ich oddziaływanie na środowisko bezpieczeństwa. Uświadamiają one i kształtują potrzebę bezpieczeństwa jako jedną z podstawowych potrzeb egzystencjalnych społeczeństw. W próbę odpowiedzi na globalne wyzwania i zagrożenia wpisują się wysiłki związane z poszukiwaniem nowego paradygmatu bezpieczeństwa współczesnego świata. Zmieniające się w wyniku procesów globalizacji otoczenie podmiotu bezpieczeństwa – człowieka i państwa narodowego – wymaga pogłębionych analiz i szerokiej perspektywy badawczej, która uwzględni zarówno złożoność i zmienność samego fenomenu bezpieczeństwa, jak i zmiany jego środowiska.
Metodologia: Do realizacji pracy posłużyła metoda problemowa oparta na analizie literatury przedmiotu. Posłużono się nie tylko dorobkiem nauki polskiej, ale i źródłami ukazującymi wyniki badań przedstawicieli środowisk akademickich o różnej proweniencji badawczej z Europy i Stanów Zjednoczonych.
Wnioski: Nowy światowy ład, którego celem jest bezpieczeństwo człowieka, musi opierać się na mocnym fundamencie kulturowym, fundamencie wspólnych wartości. Postulat poszukiwania nowego paradygmatu bezpieczeństwa w świecie ery globalizacji jest odpowiedzią na wyzwania współczesności i zagrożenia, którym społeczeństwa narodowe i społeczność międzynarodowa muszą stawić czoła. Coraz większe znaczenie przypada tu kulturowemu wymiarowi bezpieczeństwa i jego aksjologicznej podstawie. Dzięki niej globalne społeczeństwo może stać się wspólnotą bezpieczeństwa dzielącą wspólne wartości, wśród których szczególne miejsce przypada wzajemnej odpowiedzialności – zarówno solidarności globalnej, jak i solidarności między ludźmi. Wobec charakteru toczących się procesów i dokonujących zmian, część badaczy opowiada się za koniecznością politologicznego podejścia do bezpieczeństwa i postuluje wypracowanie paradygmatu charakteryzującego się holistycznym podejściem do tej problematyki.
Słowa kluczowe: globalizacja, bezpieczeństwo, odpowiedzialność, solidarność międzynarodowa
Typ artykułu: artykuł przeglądowy