1. SFT
  2. Archiwum
  3. Vol. 64
  4. Potencjał reagowania ratownictwa medy...

Potencjał reagowania ratownictwa medycznego na zagrożenia CBRNE w kontekście współpracy wojskowo-cywilnej

Arkadiusz Trzos, dr n. med. , Karol Łyziński, dr n. o zdr.

Pobierz artykuł
Open Access
DOI: 10.12845/sft.64.2.2024.10, strony: 158 – 174

Abstrakt

Cel: Celem publikacji jest przedstawienie współczesnych możliwości reagowania cywilnych służb ratownictwa medycznego i systemu ochrony zdrowia na skutki użycia broni masowego rażenia i cywilnych środków toksycznych o masowym potencjale oddziaływania. W publikacji wykazano możliwości tkwiące w obszarach przygotowania i reagowania służb medycznych przy odpowiednim doposażeniu, wyszkoleniu i wprowadzeniu nowych rozwiązań systemowych, pozwalających na współpracę i współdziałanie wojskowo-cywilne.

Wprowadzenie: Skomplikowana sytuacja międzynarodowa i wzrost zagrożenia konfliktem zbrojnym, wymaga podniesienia poziomu przygotowania i zdolności do odpowiedzi służb medycznych na skutki zdrowotne wykorzystania broni masowego rażenia. Jednym z elementów przygotowań jest wzrost potencjału reagowania systemu ratownictwa medycznego i systemu ochrony zdrowia w obszarze ratowania i leczenia ofiar zdarzenia CBRNE (tzw. czynników chemicznych, biologicznych, radiologicznych, nuklearnych i materiałów wybuchowych).

Metodologia: Autorzy opisali luki w systemie ratownictwa medycznego i systemie ochrony zdrowia oraz przedstawili możliwości i sposoby podniesienia poziomu przygotowania i reagowania obu obszarów medycyny.

Wnioski: Na podstawie wyników czteroletnich badań i prac koncepcyjnych, realizowanych w zakresie zadań projektu pn. „Wzmocnienie bezpieczeństwa w zakresie CBRNE – koordynacja i standaryzacja”, w ramach Funduszy Norweskich na lata 2014–2021, wypracowano nowy model funkcjonowania ratownictwa medycznego i ochrony zdrowia w oparciu o możliwości wykorzystania najnowszych rozwiązań technicznych, systemów zarządzania zasobami i bezpieczeństwem. W swojej pracy autorzy skupili się na przedstawieniu koncepcji specjalistycznych zespołów CBRNEmed, wykorzystania nowych rozwiązań w zakresie stosowania kombinezonów ochronnych i środków ochrony dróg oddechowych, nowatorskich technik dekontaminacji skażonych pacjentów, możliwościach przyłóżkowej detekcji i identyfikacji czynników niebezpiecznych (POCT-CBRNE), izolacji i transportu skażonych i wysoce zakaźnych pacjentów, oraz nowych metodach triage’u CBRNE. W publikacji wykazali kompatybilność wypracowanych rozwiązań z taktyką, wyposażeniem i systemem dowodzenia funkcjonującym w siłach zbrojnych krajów członkowskich NATO. Wdrożenie wypracowanych rozwiązań pozwoli na podjęcie efektywnej wojskowo-cywilnej współpracy przy likwidacji skutków zdrowotnych użycia broni masowego rażenia.

Słowa kluczowe: CBRNE, triage, zarządzanie, podejmowanie decyzji

Typ artykułu: artykuł przeglądowy

Bibliografia:

  1. Trzos A., Łyziński K., Długosz K., Specjalistyczne Zespoły Ratownictwa Medycznego CBRNEmed. Koncepcja, możliwości, spodziewane korzyści, „Na Ratunek” 2021, 4, 22–28.
  2. Trzos A., Łyziński K., Ratownictwo Medyczne w incydentach CBRNE/HAZMAT w obliczu współczesnych szans i zagrożeń, w: Bezpieczeństwo Zdrowotne: postępy monitorowania, obrazowania stanu zdrowia i środowiska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2019, s. 183–202.
  3. Trzos A., Łyziński K., Jurowski K., Ratownictwo medyczne w zdarzeniach CBRNE/HAZMAT, SFT Vol. 54 Issue 2, 2019, pp. 142–159, https://doi.org/10.12845/sft.54.2.2019.11.
  4. Nazari S., Sharififar S., Ahmadi Marzaleh M., Zargar S., Azarmi S., Akbari Shahrestanaki Y., Structural Elements and Requirements in Forming Prehospital Health Response Teams in Response to Chemical, Biological, Radiation, and Nuclear Incidents (CBRN), a Comparative Review Study, “Disaster Medicine and Public Health Preparedness”, February 2023, https://doi.org/10.1017/dmp.2022.259.
  5. Schmeitz C.T.J., Barten D.G., van Barneveld K.W.Y., De Cauwer H., Mortelmans L., van Osch F., Wijnands J., Tan E.C., Boin A., Terrorist Attacks Against Emergency Medical Services: Secondary Attacks are an Emerging Risk, “Prehospital and Disaster Medicine” 2022, 37, 2, 185–191, https://doi.org/10.1017/S1049023X22000140.
  6. Jasani G.N., Alfalasi R., Cavaliere G.A., Ciottone G.R., Lawner B.J., Terrorists Use of Ambulances for Terror Attacks: A Review, “Disaster Medicine and Public Health Preparedness” 2021, 36,1, 14–17, https://doi.org/10.1017/S1049023X20001260.
  7. EMS Terrorism Response – PubMed, https://pubmed-1ncbi- 1nlm-1nih-1gov-1nb5yeivu0010.hanproxy.cm-uj.krakow. pl/30725674/ [dostęp: 11.12.2024].
  8. Smith M., Weir A., CBRNE3 medicine in the austere environment: the challenges, “BMJ Military Health” 2022,168, 423– 425, https://doi.org/10.1136/military-2022-002259.
  9. PN-EN 943-1+A1:2019-05 (wersja angielska), https://sklep. pkn.pl/pn-en-943-1-a1-2019-05e.html [dostęp: 26.06.2023].
  10. PN-EN 14605+A1:2010 (wersja polska), https://sklep.pkn. pl/pn-en-14605-a1-2010p.html [dostęp: 26.06.2023].
  11. Best Practices for Hospital-Based First Receivers of Victims from Mass Casualty Incidents Involving the Release of Hazardous Substances, OSHA 3249-08N 2005.
  12. Could it Happen? The Use of Weapons of Mass Destruction in Response to the Russo-Ukrainian War, Towson University Journal of International Affairs, https://wp.towson.edu/ iajournal/2022/05/09/could-it-happen-the-use-of-weapons- of-mass-destruction-in-response-to-the-russo-ukrainian- -war/ [dostęp: 28.06.2023].
  13. Wojna w Ukrainie – implikacje dla bezpieczeństwa Polski. Czy Polacy powinni się bać?, Instytut Nowej Europy, https://ine.org.pl/wojna-w-ukrainie-implikacje-dla-bezpieczenstwa- polski-czy-polacy-powinni-sie-bac/ [dostęp:28.06.2023].
  14. Goodwin Veenema T., Disaster Nursing and Emergency Preparedness, 2018, https://doi.org/10.1891/9780826144225.
  15. Ferreira C.E.S., Guerra J.C.C., Slhessarenko N., et al, Point-of-Care Testing: General Aspects, “Clinical Laboratory” 2018, 64, 1–9, https://doi.org/10.7754/Clin.Lab.2017.170730.
  16. Díaz-Gómez J.L., Mayo P.H., Koenig S.J., Point-of-Care Ultrasonography, “The New England Journal of Medicine” 2021, 385, 1593–1602, https://doi.org/10.1056/NEJMra1916062.
  17. Sumita N.M., Ferreira C.E.S., Martino M.D.V., et al, Clinical Applications of Point-of-Care Testing in Different Conditions, “Clinical Laboratory” 64, 1105–1112, https://doi.org/10.7754/Clin.Lab.2018.171021.
  18. Trzos A., Łyziński K., Krzowski Ł., Biały K., Korbiel E., Szybka diagnostyka czynników CBRNE w szpitalnym oddziale ratunkowym, „Na Ratunek” 2023, 5, 24–34.
  19. Trzos A., Łyziński K., Biały K., Korbiel E., Szybka detekcja i identyfikacja czynników CBRNE w szpitalnym oddziale ratunkowym, „Na Ratunek” 2023, 4, 56–62.
  20. Kuligowska M., Neffe S., Collection and Identification of Biological Samples Based on Military On-Site Detection Devices, “Bulletin of the Military University of Technology” 2021, 70, 4, 85–125, https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.0545.
  21. Biały K., Trzos A., Łyziński K., Wydra A., Dekontaminacja wstępna z wykorzystaniem techniki suchej dekontaminacji, „Na Ratunek”2022,6, 27–33.
  22. Kumar V., Goel R., Chawla R., Silambarasan M., Sharma R.K., Chemical, biological, radiological, and nuclear decontamination: Recent trends and future perspective, “Journal of Pharmacy and Bioallied Sciences” 2010, 2, 220–238, https://doi.org/10.4103/0975-7406.68505.
  23. Zhu H., Maibach I.H., Skin Decontamination. A Comprehensive Clinical Research Guide, Springer 2020, https://doi.org/10.1007/978-3-030-24009-7.
  24. Bazyar J., Farrokhi M., Khankeh H., Triage Systems in Mass Casualty Incidents and Disasters: A Review Study with A Worldwide Approach, “Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences” 2019, 7, 482–494, https://doi.org/10.3889/oamjms.2019.119.
  25. Lansdowne K., Scully C.G., Galeotti L., Schwartz S., Marcozzi D., Strauss D.G., Recent advances in medical device triage technologies for chemical, biological, radiological, and nuclear events, “Prehospital and Disaster Medicine” 2015, 30, 320–323, https://doi.org/10.1017/S1049023X15004641.
  26. Ramesh A., Kumar S., Triage, monitoring, and treatment of mass casualty events involving chemical, biological, radiological, or nuclear agents, “Journal of Pharmacy and Bioallied Sciences” 2010, 2, 239–247, https://doi.org/10.4103/0975-7406.68506.
  27. Specialist resources within the Ambulance Service – HART and SORT, Ambulance CPD, https://ambulancecpd.com/ lessons/specialist-resources-within-the-ambulance-service- hart-and-sort/ [dostęp: 11.04.2023].
  28. Huabbangyang T., Nomrabporn T., Chiraratchawarich W., Rojsaengroeng R., Effects of the Hazardous Area Response Team Training Program on the Knowledge and Confidence in Operational Skills of Prehospital Emergency Medical Personnel in Thailand: A Quasi-Experimental Study, „Open Access Emergency Medicine” 2023, 15, 447–456, https://doi.org/10.2147/OAEM.S436054.